కైతికాలు-1

 ఎరుపురంగు కురులల్లో

ఎగబాకెను ఒకసర్పము

మగువకురులు ముడుచుటలో

కనిపించెను కడుదర్పము

వారెవ్వా! వనితలు

ముడుచుటలో సిద్ధహస్తులు - 71

అరిగడ్డిని మోపుగట్ట

పసిడిపాము మెరిస్తుంది

ఏమరుపాటుగ జూడగ

గగుర్పాటు కలిగుతుంది

వారెవ్వా! పడతులు

మెరిసిమురిసె నాకురులు-72

ఎరుపురంగు కురులల్లో

ఎగబాకెను ఒకసర్పము

మగువకురులు ముడుచుటలో

కనిపించెను కడుదర్పము

వారెవ్వా! వనితలు

ముడుచుటలో సిద్ధహస్తులు 73

దున్నదెంత కృతజ్ఞతో

వెన్నుపైన మోస్తున్నది

మేతమేపె పిల్లడిపై

ప్రేమను కురిపిస్తున్నది

సాకుతున్న యజమానిపై

పసులకెంత విశ్వాసమో - 74

పసులవెంట తిరిగితిరిగి

అలిసెనేమో పసివాడు

సెలకలల్ల మేయుచున్న

గేదెపైన వాల్చినాడు

వారెవ్వా! ఏమిరాజసం

విశ్వమంతా గులాంగులాం - 75

ఒంటిపైన గుడ్డలేదు

ఒంటరైన బోసివోడు

ఏరాజ్యం లేకున్నా

మారాజుకు తీసిపోడు

చీకుచింతలేనోడా

పసులగాసె మొనగాడ - 76

ఆడిపాడె వయసులోన

ఆలమంద నెంబడించె

అలసిపోయి నడువలేక

గేదెనెక్కి పవ్వళించె

ఆటగోరు ఆబాలుడు

అసలుసిసలు గోపాలుడు - 77

పడతికురుల ముడినిచూడ

గడ్డిమోపు తలపించును

ఏమరుపాటుగ చూచిన

గగుర్పాటు కలిగించును

అందం పడతుల సొంతం

ముడులకేవి అనర్హం - 78

పుస్తకాల పఠనమ్ము

మస్తకాల విరియించు

బుద్ధిబలము వికసించి

బతుకుదెరువు కలిగించు

పుస్తకాల నేస్తము

వికసించును చిత్తము - 79

అక్షరమణులను పొదిగిన

అందమైన పత్రగుచ్చము

జ్ఞానవీవెనలు వీచే

వాడిపోని పూగుచ్చము

జయజయహో! పుస్తకము

అనంత జ్ఞాన కాసారము - 80

 

ఒంటిమీద గుడ్డలేదు

ఇంటివెనుక సేనలేదు

విప్పారిన ఆకళ్లలొ

ధైర్యానికి కొదువలేదు

వారెవ్వా! బాలకా

భావితరపు ఏలికా

బాలుడు స్తంభము నిలిపెను

స్తంభము బాలుని నిలిపెను

ఒడుపుగ నిలిచిన చిత్రము

అచ్చెరువు మదిన గొలిపెను

చిత్రము జూడ చిత్రము

మదిలొ ఏదో ఆత్రము -

భయముగుప్పిట నక్కిన

బాలుడి ధీనత చూడు 

సుడులుదిరిగె కన్నీళ్లు

వినిపించు వానిగోడు

అయ్యో! ఆధీనవదనం

పేదరికపు నిదర్శనం - 82

అనంతభరతావని మది

 దైవత్వం పులుముకుంది

పూలలోన దారంలా

ఆధ్యాత్మికత దాగుంది

మనోనేత్రం తెరిచిచూడు

దేవుడు నీముందు నిలుచు - 83

 పశువైన దాటించె

పసివాని నవతలికి

ఆపశువు నదిలించె

మేతమేసేతలికి

పరిస్థితుల బట్టి

పైనకిందవుట తథ్యం -84

ఆడిపాడి బాలుడు

అలసిపోయినవేళ

పశువుశిరపు పాన్పు

పవ్వళించె తానిల

జోజో! బాలకా

నిద్రచోటెరుగదు గదా - 85

 ఏటికవత లమ్మనాన్న

ఇవతలేపు చిన్నినాన్న

దరికిజేర తలపించగ

దాటించెను గదాదున్న

బజ్జోర కన్నా

నీకెందుకు బెంగ - 86

 అలుపులేక ఆలమంద

పాలించెను గోపాలుడు

ఆమందల నాపలేక

అలిసిపోయె నీబాలుడు

అరెరే చిన్నోడు చూడు

ఆవెన్నుని బోలిన రేడు - 87

ఆకలికేకలు వేయగ

ఏరవతల గేదెమేసె

అలసటతనువు నిండగ

ఏరుదాట గేదేమోసె

చూడ పశువేయైనను

చూపించె నమ్మతనము - 88

ఆకలేసి ఆపిల్లడు

అమ్మపాల కైవెదికెను

ఉట్టుతున్న చెట్టుజూసి

పాలదారె యనితలచెను

కాడు వీడమాయకుడు

వీడెంతో మాయకుడు - 89

ఉడుతసొంటి బుడుతడుతను

ఈతచెట్టు నెగబాకెను

పాలసొంటి చెట్టునీర

పొట్టనిండ తనుగ్రోలెను

ప్రకృతెంత గొప్పదో

పసియాకలి దీర్చెను -90

వేలెడంత పసిబాలుడు

వేలాడెను చెట్టువట్టి

కారేఅమృ తపుబొట్లను

తాగేసెను బుక్కవట్టి

ఆకలెంత చెడ్డదోగద

అకార్యాలు చేపించును - 91

పేదోనిగల్మల నిలిచి

ఓట్లడిగేటి మాయకులు

గద్దెనెక్కి గరీబోల్ల

గదమాయించె నాయకులు

ఓహో! మన నాయకులు

వికృతాంగ వినాయకులు

ఓహో మననాయకులు

మహామహా మాయకులు - 92